SMED jest akronimem od „Single Minute Exchange of Die” co w dosłownym tłumaczeniu oznacza jedno-minutową wymianę formy lub narzędzia. To sugeruje, że nominalnym celem dla czasu trwania każdego przezbrojenia jest 10 minut lub mniej.
SMED jest oprócz 5S, najbardziej „popularnym” narzędziem wchodzącym w skład Lean Management ze względu na prostotę metodologii i możliwość osiągnięcia szybkich korzyści.
W praktyce SMED jest zespołową redukcją czasu przezbrojenia maszyny. Metodologia SMED, opracowana przez Shigeo Shingo, dzieli czynności przy przezbrojeniu na dwie kategorie: „wewnętrzne” i „zewnętrzne”. Wewnętrzne są to czynności które muszą być wykonane podczas postoju maszyny. Zewnętrzne mogłyby być wykonane w czasie pracy maszyny.
Aby skrócić czas przezbrojenia należy zastosować cztery strategie redukcji czasu:
- Wyeliminowanie czynności zewnętrzne (wykonaj je przed lub po zakończeniu przezbrojenia)
- Zredukowanie czasu trwania czynności wewnętrznych
- Wyeliminowanie regulację – stworzenie standardów
- Zamienienie czynności wewnętrzne na zewnętrzne
Rezultatem prawidłowego przeprowadzenia procesu SMED będzie bardzo często ponad 50% redukcja w czasie wymiany formy lub narzędzia.
Szkolenie rozpoczyna się wyjaśnieniem metodologii redukcji czasu przezbrojenia. Kolejno zespół obserwuje przezbrojenie wykonywane na maszynie i rejestruje czynności i czasy. Po powrocie do sali uczestnicy tworzą mapę przezbrojenia i określają cel dla redukcji czasu.
W drugim dniu zespół wypracowuje usprawnienia drogą burzy mózgów oraz standaryzuje nową metodę. W miarę możliwości dostępu do maszyny przeprowadzają próbę nowego przezbrojenia. Warsztat kończy się prezentacją rezultatów przed kierownictwem firmy.
Uczestnicy: max. 12 osób
Czas: 2 dni x 8 godz.
Plan warsztatu
DZIEŃ 1
- Szkolenie w metodologii SMED, przedstawienie podziału na czynności wewnętrzne i zewnętrzne, wykres Ishikawa
- Obserwacja procesu przezbrojenia, rejestracja czynności i czasów
- Stworzenie mapy procesu przezbrojenia w obecnym stanie
DZIEŃ 2
- Planowanie usprawnień, eliminowanie, łączenie, redukcja czasu trwania czynności
- Stworzenie mapy nowego procesu przezbrojenia – wykres Gantt
- Ułożenie planu akcji wdrożenia usprawnień
- Wdrożenie szybkich akcji
- Próba nowego procesu przezbrojenia
- Dokumentacja i standaryzacja nowego procesu
- Prezentacja rezultatów przed dyrekcją
Case Study - Krosno Natykowe
Proces przezbrojenia 12-kolorowego krosna rapierowego zabiera średnio około 750 minut. Jest to praca szczególnie uciążliwa polegająca na wymianie sporej wielkości nawojów – szpul z nitkami ważącymi do 3 kilogramów, z których tkane są dywany. Na każdy z 12 kolorów krosna przypada 840 nawojów, co teoretycznie może spowodować konieczność wymiany do 10,080 nawojów. Produkcja jest planowana w taki sposób, aby minimalizować potrzebę wymiany i przy typowym przezbrojeniu wymienia się 3 do 4 kolorów.
Po zatrzymaniu maszyny, magazynier rozpoczynał zwożenie nowych nawojów w pobliże krosna. Gdy było ich już wystarczająco dużo, aby zacząć przezbrojenie, lider zmiany kierował dwie osoby, które pracują przy krośnie do rozpoczęcia procesu wymiany, a następnie szukał dodatkowych osób do pomocy. Aby przezbrojenie szło sprawnie, potrzebnych jest 8 osób, więc na ogół upływało trochę czasu zanim lider zmiany „znalazł” wystarczającą liczbę pracowników na hali fabrycznej.
Proces wymiany polegał na nanoszeniu nowych nawojów w alejki pomiędzy ramami natykowymi, ucięciu starych nitek, zdjęciu starych nawojów, nałożeniu nowych nawojów oraz zawiązaniu specjalnych węzłów, aby połączyć stare i nowe nitki.
Przed ponownym uruchomieniem krosna stare nawoje muszą być usunięte z alejek a podłoga posprzątana ze skrawków nici. Natomiast, aby krosno mogło rozpocząć normalną produkcję, po wymianie nawojów trzeba wykonać tzw. „zarabianie kolorów”, czyli przesunięcie węzłów przez krosno w celu podania nowych kolorów nitek do procesu tkania. Proces ten zabiera ponad 1,5 godziny, ponieważ węzły często zrywają się co za każdym razem wymaga zatrzymania krosna aby je zawiązać na nowo.
W 3-dniowym warsztacie SMED wziął udział wielofunkcyjny zespół składający się z pracowników produkcji, nadzoru, kontroli jakości i materiałów, marketingu i zarządu. Po kilkugodzinnym szkoleniu w technikach Lean Manufacturing, zespół prześledził proces przezbrojenia zarejestrowany na taśmie filmowej i wykreślił schemat przepływu procesu.
Aby ułatwić eliminacje marnotrawstwa, proces przezbrojenia podzielono na czynności zewnętrzne, tj. takie, które można wykonać w czasie pracy maszyny nad poprzednim wzorem dywanu, oraz wewnętrzne, tj. te, które mogą być wykonane tylko po zatrzymaniu krosna. Następnie w trakcie burzy mózgów zespół wypracował usprawnienia, które wyeliminowały czynności zewnętrzne i zredukowały długość trwania czynności wewnętrznych. Rezultatem było skrócenie dotychczasowego czasu przezbrajania o 33% oraz opracowanie planu działań na wdrożenie wypracowanych usprawnień. Warsztat zakończył się prezentacją rezultatów przed zarządem firmy.
- Przezbrojenie jest obecnie planowane w taki sposób, aby maksymalnie wykorzystać większą liczbę pracowników na samym początku przezbrojenia tj. wtedy, kiedy są oni najbardziej potrzebni. Wyznaczone osoby są poinformowane o czasie i miejscu przezbrojenia, a lider grupy wcześniej wyznacza funkcje na czas wymiany nawojów. W miarę przezbrajania, kiedy większość fizycznej pracy jest już wykonana, liczba osób biorących udział w przezbrojeniu się zmniejsza – 80 min oszczędności.
- Wszystkie nawoje są przygotowywane w trakcie pracy maszyny nad poprzednim wzorem dywanu, a także w miarę możliwości przenoszone pomiędzy ramy natykowe. Poprzednio odbywało się to dopiero po zatrzymaniu maszyny – 60 min oszczędności.
- Do pomocy przy rozwożeniu nawojów w alejki został użyty częściowo przerobiony wózek zawieszony na szynach. Wózek ten, zainstalowany fabrycznie na krośnie, nie był używany z powodu niewygodnego systemu ładowania nawojów. Przerobienie paru elementów wózka pozwoliło na jego pełne wykorzystanie – 80 min oszczędności.
- Proces zarabiania kolorów został zasadniczo skrócony poprzez standaryzację użycia węzłów. Różne rodzaje nici wymagają odrębnych rodzajów węzłów, których konsekwentne używanie wyeliminowało większość zrywów w trakcie nawijania – 40 min oszczędności.
Proste usprawnienia w organizacji pracy pozwoliły na skrócenie procesu przezbrojenia krosna o 33%, z 750 minut na 500 minut. Zastosowanie nowego systemu na wszystkich krosnach w fabryce umożliwi uzyskanie dodatkowych mocy produkcyjnych równych rocznej produkcji jednego krosna.
